Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Czy nowość przynosi zmiany?

Celem projektu jest wypracowanie metody pomiaru ciągłości i nowości partii politycznych, a następnie zastosowanie jej do zbadania genealogii polskich partii politycznych z lat 1991-2022. Na wskaźnik nowości składają się różne komponenty. Oprócz ciągłości formalnoprawnej badamy też m.in. ciągłość elit partyjnych (liderów, członków władz krajowych, kandydatów w wyborach), ciągłość programową, ciągłość stanowisk zajmowanych w głosowaniach, podobieństwo struktur organizacyjnych oraz przepływy elektoratu.

Od powstania III RP przez polską scenę polityczną przewinęło się wiele partii. Właściwie w każdych wyborach od 1991 r. pojawiały się nowe ugrupowania, a tylko jedna z obecnych partii sejmowych – PSL – istnieje nieprzerwanie pod taką samą nazwą od początku III RP. Jednak w wielu przypadkach nowe ugrupowania nie były całkowitym novum w polskim systemie partyjnym, ale pod względem personalnym czy ideowym wywodziły się z już istniejących partii. Nowość jest zatem kategorią stopniowalną – i to w sposób ciągły – a nie dychotomiczną.

Dualne zjawisko występuje w partiach istniejących: chociaż pod względem formalno-organizacyjnym zachowują one ciągłość, to w rzeczywistości nastepuje w nich nie tylko personalna wymiana elit, ale też ewolucja programowa czy zmiany elektoratu. Podobnie jak nowość, tak i zmiana ta ma charakter stopniowalny i poddaje się kwantyfikacji.

Celem projektu jest wypracowanie metody pomiaru ciągłości i nowości partii politycznych, a następnie zastosowanie jej do zbadania genealogii polskich partii politycznych z lat 1991-2022. Na wskaźnik nowości składają się różne komponenty. Pierwszym z nich jest ciągłość formalnoprawna (w celu jej badania zbudowaliśmy pierwszą w Polsce kompletną bazę wpisów do ewidencji partii politycznych). Po drugie, wypracowaliśmy wskaźnik ciągłości elit partyjnych (liderów, członków władz krajowych, kandydatów w wyborach parlamentarnych), co znów wymagało wypracowania całkowicie nowego zbioru danych. Po trzecie, badamy ciągłość programową (porównując programy partyjne z różnych lat w oparciu o metody przetwarzania języka naturalnego, poczynając od stylometrii, a kończąc na algorytmicznych modelach językowych). Po czwarte, analizujemy ciągłość stanowisk zajmowanych przez partię w głosowaniach (rzutując wyniki na wyznaczone przez nas osie podziałów socjopolitycznych, a następnie porównując zagregowane pozycje partii na tych osiach). Po piąte, porównujemy struktury organizacyjne w oparciu o wypracowany na potrzeby projektu schemat kodowania. Wyniki porównujemy m.in. z przepływami elektoratu (szacowanymi zarówno na bazie danych sondażowych, jak i statystycznie w oparciu o wyniki wyborów na poziomie obwodów) oraz z wynikami ankiet przeprowadzonych wśród ekspertów z całej Polski.

Uzyskane wyniki pozwolą nie tylko sklasyfikować polskie partie polityczne według kryterium ciągłości oraz lepiej ocenić chwiejność wyborczą polskiego systemu politycznego, ale też przetestować liczne hipotezy, m.in. dotyczące wpływu nowości na trwałość partii politycznych oraz czynników mających największe znaczenie dla postrzegania partii jako nowej lub jako kontynuacji.